miejsca pamięci ofiar represji stalinowskich w stolicy Federacji Rosyjskiej

1) Łubianka to potoczna nazwa bydynku na Placu Łubiańskim, położonym w odległości ok. pół kilometra od Placu Czerwonego i Teatru Wielkiego. Na Placu znajdował się zburzony pomnik Feliska Dzierżyńskiego (1877-1926, polski i rosyjski działacz komunistyczny, twórca i szef pierwszych sowieckich organów bezpieczeństwa: Czeka, GPU i OGPU, symbol terroru w rewolucyjnej i porewolucyjnej Rosji).

Łubianka to nazwa siedziby FSB (współczesne służby rosyjskie), dawniej KGB i NKWD, odnosząca się również do więzienia śledczego znajdującego się kiedyś w podziemiach tego samego budynku w Moskwie. W czasie terroru stalinowskiego na Łubiance zamordowano wielu więźniów politycznych, w tym licznych Polaków. Do dziś w budynku znajdować ma się niewielki areszt śledczy.

Martyrologia Polaków osadzanych, więzionych i mordowanych w więzieniach moskiewskich została, po 1990 r., upamiętnione na Grobie Nieznanego Żołnierza w Warszawie napisem na jednej z tablic, "ŁUBIANKA - BUTYRKI 1939 - 1945".

Przed budynkiem Stowarzyszenie "Memoriał" (główna siła walcząca w Rosji o przywrócenie pamięci o osobach represonowanych przez system sowiecki) ustawiło na początku lat 90. "tymczasowy znak pamięci" - tzw, Kamień Sołowiecki. W założeniach planowano stworzenie całej "infrastruktury pamięci", dużych kompleksów, pomników (dotyczy m.in. Moskwy, Workuty, Kołymy...). Kryzys finansowy oraz rozejście się dróg władzy oraz Memoriału spowodowały odłożenie tych koncepcji.

Kamienie Sołowieckie ustawiono także w Archangielsku i Petersburgu (na Placu Troickim). Pochodzą one z Wysp Sołowieckich na Morzu Białym, gdzie w latach 20. sowieci ustanowili pierwsze łagry. Wyspy Sołowieckie to także święte miejsce prawosławia - Monastyr Sołowiecki.

2) niewielkie muzeum Gułagu w Moskwie znajduje się 5minut drogi od Teatru Wielkiego, jest nawet kierunkowskaz. Tani wstęp, ulotki w języku angielskim, opis eksponatów także. Problemem jest ilość eksponatów. Muzeum to jedna sala. W tym samym budynku trzy sale poświęcone są Lwu Trockiemu, rewolucjoniście, jednemu z twórców zbrodniczego systemu sowieckiego, konkurencie Stalina do objęcia schedy po Leninie.

Do obu tych miejs bardzo rzadko trafiają turyści odwiedzający Moskwę.

Od razu przychodzi mi do głowy różnica między muzeum w Dolince a muzeum w Moskwie. Różnica polega m.in. na braku wsparciu władzy w rozliczaniu się z przeszłością narodu. Ciężko o rozliczenie, potrzebne zmiany i edukacje społeczeństwa w kontekście realiów współczesnej Rosji u progu XXI wieku, tj. obcecności pomników Lenina w centrach miast, kulcie wojny 1941–1945 oraz kwiatów pod nagrobkiem Stalina na Placu Czerwonym, a także popularności sobowtórów Stalina i Lenina pod Muzeum Historycznym.



Moja ostatnia literatura uzupełniająca:

- Z. Bogumił, Pamięć Gułagu
- A. Appelbaum, Gułag
- D. Tołczyk, Gułag w oczach zachodu

W obwodzie moskiewskim znajdowały się łagry do, których trafiali Pomorzanie w 1945 roku. Historyczne podsumowanie projektu także na stronie www.facebook.com/kaszebeteam

Zdjęcia (9)

Komentarze (0)